ภาพตัวอย่างการเขียนแผนที่มโนทัศน์ ด้วยมือ (Concept Mapping by hand)


โดย ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี
ศูนย์ฝึกอบรมภูมิปัญญาสู่สากล
Glocalization Training Center

      การเขียนแผนที่มโนทัศน์ (Concept Mapping) สามารถเขียนด้วยมือ ได้ง่ายๆ ไม่ยุ่งยาก ความยุ่งยากอยู่ที่การใช้พลังสมองของผู้เขียนมันมากกว่า เพื่อให้เราเป็นผู้ที่มีความสามารถในการเขียน แผนที่มโนทัศน์ได้อย่างสวยงาม และมีความสมบูรณ์ ก็ลองหาสมุดพกเล่มเล็ก ๆ แล้วเขียนมันออกมา ทุกๆ เรื่องที่ผ่านเข้ามาในชีวิต แล้วคุณจะรู้ว่า แผนที่มโนทัศน์ คืออะไร มันคือ Mental Model Mapping นั่นเอง

ภาพตัวอย่างการเขียนแผนที่มโนทัศน์ด้วยมือ


จากนั้นนำแผนที่มโนทัศน์มาเขียนด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ CMapTool ได้ผลงานดังภาพข้างล่างนี้


ขอให้ทุกท่านสนุกกับการทำงานทางความคิดครับ

ภาพตัวอย่างการระดมความคิดเห็นของนักศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่น โครงการบ่มเพาะนักธุรกิจรุ่นใหม่ (KKU - BI) ที่ผู้เขียนไปเป็นวิทยากรกระบวนการ

หลักการในการเขียนแผนที่มโนทัศน์ มีดังนี้
1. เขียนตัวหนังสือเป็นแบบตัวพิมพ์ใหญ่ กรณีภาษาอังกฤษ หรือ ตัวหนาและเน้นคำกรณีเป็นภาษาไทย สำหรับประเด็นความคิด (Node)
2. ใช้กระดาษแบบไม่มีเส้น (Unlined paper) เพื่อไม่ให้เส้นที่อยู่บนกระดาษมาขีดกรอบความคิด หากเลี่ยงไม่ได้ ก็ให้เส้นบรรทัดอยู่ในแนวตั้ง (Vertical)
3. ใช้กระดาษเปล่าที่ไม่มีการเขียนอะไรมาก่อน
4. เชื่อมคำที่เกี่ยวข้องหรือสัมพันธ์กันด้วยเส้น (Link line) หากมีความคิดใหม่ๆ เกิดขึ้นก็แตกเส้นเชื่อมออกไปด้านข้างดังในภาพข้างบน
5. เขียนต่อเนื่องไปอย่างรวดเร็วไม่ต้องหยุด ส่งผ่านความคิดให้เกิดความลื่นไหลไปเรื่อยๆ ไม่ต้องหยุดว่าความคิดควรจะอยู่ตรงไหน เขียนลงไปก่อน (เราสามารถเคลื่อนย้ายหรือลากเส้นความสัมพันธ์ได้ทีหลัง)
6. เขียนทุกอย่างลงไปโดยไม่ต้องตีความหรือพยายามหาคำอธิบายใดๆ เพราะกระบวนการจะหยุดชะงักในการคิด
7. หากถึงทางดันของการคิดก็ลองมองไปรวมๆ ทั้งภาพแผนที่มโนทัศน์เพื่อดูว่ายังมีส่วนใดตกค้างหรือหลงเหลือที่ยังไม่ได้เขียนลงไปหรือไม่
8. บางครั้งอาจมีความจำเป็นที่จะต้องใช้สี หรือรูปทรง (shape) เพื่อแยกแยะหรือจัดหมวดหมู่ความคิด

สิ่งที่ควรจะปรากฎในแผนที่มโนทัศน์
   1. มีการแตกแขนงความคิด (Branches)
   2. ลูกศรแสดงความสัมพันธ์ระหว่างแขนงความคิด (Node) Arrow Direction
   3. การจัดกลุ่มของความคิด (Grouping ideas) โดยอาจจะขีดเส้นล้อมกรอบกลุ่มความคิด
   4. รายละเอียดในรูปแบบของรายการ (List) เพื่อแสดงประกอบแต่ละความคิด (Node List)
   5. บางครั้งอาจจะมีคำอธิบายประกอบแขนงความคิด (Node / Branches Note)

ต้องการหลักสูตร ฝึกอบรมการเขียนแผนที่มโนทัศน์ อย่างเต็มรูปแบบ (หลักการ แนวคิด เครื่องมือ ฝึกปฏิบัติการ) ติดต่อ ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี 0-1661-8579 หรือ E-mail : dmindmap@yahoo.com

ศูนย์ฝึกอบรมภูมิปัญญาสู่สากล - ขอนแก่น
Glocalization Training Center