Mind Map® ช่วยกระบวนการ Balanced Scorecard
เรียบเรียงโดย ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี M.P.H. Chiang Mai University

ปัจจุบันเรื่องของ BSC หรือ Balanced Scorecard กำลังได้รับความนิยมในการกล่างถึง รวมทั้ง การจัดประชุม สัมมนา การอบรม การจัด Workshop ทั้งในส่วนของภาครัฐ และภาคเอกชน หลายๆ หน่วยงาน ผู้เขียนจึงใคร่ขอนำ เสนอมุมมองในเรื่องของการประยุกต์ใช้ เทคนิค Mind Map® ในการช่วยอำนวยความสะดวกในกระบวนการ การทำงาน Balanced Scorecard (BSC) เพื่อผู้อ่านจะได้มีทางเลือกในการหาเครื่องมือ มาช่วยการประชุม การระดมสมองได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
        เพื่อให้เราเข้าใจการประยุกต์ใช้ Mind Map® ช่วยการทำงาน BSC เรามาทำความเข้าใจกับขั้นตอนของการ ทำ BSC กันก่อน แต่เราจะไม่ต้องลงรายละเอียดมาก เนื่องจากมีเว็บไซต์ แห่งอื่นๆ ที่กล่าวถึง BSC อย่างละเอียดแล้ว
       กระบวนการในการพัฒนาและจัดทำ Balanced Scorecard เป็นอย่างไร ? ในกระบวนการจัดทำ Balanced Scorecard นั้น ประกอบไปด้วยขั้นตอนต่างๆ ดังนี้
       1. การวิเคราะห์ทางกลยุทธ์ ซึ่งได้แก่การทำ SWOT analysis ซึ่งเป็นที่นิยมและรู้จักอย่างปพร่หลาย เพื่อให้ได้ทิศทางและกลยุทธ์ขององค์กรที่ชัดเจน

       2. กำหนดวิสัยทัศน์ และกลยุทธ์ขององค์กร โดยกำหนดเป็นกลยุทธ์หลัก (Strategic themes) ขององค์กร
       3. วิเคราะห์และกำหนดว่า BSC ขององค์กรควรจะมีทั้งหมดกี่มุมมอง และมุมมองแต่ละมุมมองควรจะมีความสัมพันธ์กันอย่างไร
       4. จัดทำแผนที่ทางกลยุทธ์ (Strategic Map) ระดับองค์กร โดยกำหนดวัตถุประสงค์ที่สำคัญภายใต้แต่ละมุมมอง โดยพิจารณว่าในการที่องค์กรจะสามารถดำเนินงาน และบรรลุวิสัยทัศน์ และกลยุทธ์ขององค์กรได้นั้น จะต้องบรรลุวัตถุประสงค์ในด้านใดบ้าง
            a. ถ้าภายใต้แต่ละมุมมองประกอบด้วยวัตถุประสงค์จำนวนมาก ผู้บริหารจะต้องมีการจัดลำดับความสำคัญของวัตถุประสงค์แต่ละประการ โดยเทียบกับการที่วัตถุประสงค์นั้นจะช่วยให้องค์กรบรรลุวิสัยทัศน์ที่ต้องการหรือไม่
            b. จะต้องมีการสร้างความเชื่อมโยงระหว่างวัตถุประสงค์ในแต่ละด้านอย่างชัดเจน ในลักษณะของความสัมพันธ์ในเชิงเหตุและผล
       5. กลุ่มผู้บริหารระดับสูงจะต้องมีการประชุมร่วมกันเพื่อยืนยันและเห็นชอบในแผนที่เชิงกลยุทธ์ที่สร้างขึ้น
       6. ภายใต้วัตถุประสงค์แต่ละประการ จะต้องกำหนดรายละเอียดของวัตถุประสงค์ในด้านของ ตัวชี้วัด ฐานข้อมูลในปัจจุบัน เป้าหมายที่ต้องการบรรลุ รวมทั้งแผนงาน กิจกรรม หรือโครงการ (Initiatives) ที่จะต้องทำ ซึ่งภายใต้ขั้นตอนนี้สามารถที่จะแยกประเด็นต่างๆ ได้ดังนี้
            a. การจัดทำตัวชี้วัด
            b. การกำหนดเป้าหมาย โดยอาศัยข้อมูลในปัจจุบัน
            c. การจัดทำแผนงาน โครงการ และกิจกรรมที่จะต้องทำ เพื่อช่วยให้บรรลุเป้าหมายที่กำหนดขึ้น
       7. เมื่อจัดทำแผนงานหรือโครงการเสร็จแล้ว สามารถที่จะแปลง (cascade) ตัวชี้วัดและเป้าหมายระดับองค์กรให้เป็นของผู้บริหาร รองลงไปเพื่อ ให้ผู้บริหารระดับรองๆ ลงไปได้จัดทำแผนปฏิบัติการตามแผนงานหรือโครงการหลัก และกำหนดตัวชี้วัดให้กับผู้บริหารในระดับรองๆ ลงไป

อ้างอิง เรื่อง BSC จาก หนังสือ เส้นทางจากกลยุทธ์สู่การปฏิบัติ Balanced Scorecard และ Key Performance Indicators ของ ผศ.ดร.พสุ เดชะรินทร์

การประยุกต์ใช้ Mind Map กับ BSC
       เราสามารถประยุกต์ใช้ Mind Map® กับการทำ BSC ในขั้นตอนต่างๆ ของการทำ BSC ประกอบด้วย
       1. การใช้ Mind Map® ช่วยเป็นเครื่องมือในการประชุม ระดมความคิดเห็น (Mind Map for Brainstorming)
       2. ใช้ในการวิเคราะห์ เช่น การวิเคราะ SWOT อาจจะแยกวิเคราะห์ทีละ Map เช่น S - W -O -T แล้วค่อยนำมารวมกันในภายหลัง
       3. ใช้ Mind Map® ในการสื่อสารกับพนักงานขององค์กร เพื่อให้สามารถมองเห็นภาพรวมของการทำ BSC
       4. ใช้ Mind Map® ในการวางแผนการทำงาน เนื่องจากโปรแกรม Mind Map® หลายๆ โปรแกรมสามารถส่งออกข้อมูลไปใช้ร่วมกันกับโปรแกรม Project Management เช่น MS Project 2000/2003 ได้ ซึ่งจะสะดวกในการแปลงกลยุทธ์เป็นแผนปฏิบัติการ
       5. การนำ Mind Map® ที่เป็นโปรแกรมคอมพิวเตอร์หรือการเขียนด้วยมือไปใช้ในการสื่อสารกับทุกคนในองค์กร

ข้อแนะนำ : ให้ลองเข้าไป Download โปรแกรมเขียน Mind Map® มาลองใช้ดู (MindManager และ MindMapper)

เว็บไซต์ที่น่าสนใจเกี่ยวกับ Balanced Scorecard
- http://www.bscol.com
- http://www.balancedscorecard.com
- http://www.balancedscorecard.net
- http://www.bettermanagement.com
- http://www.performaworks.com
- http://www.performanceportal.org
- http://www.pbviews.com
- http://www.performancedmeasures.com
- http://www.measure.ch
- http://www.fpm.com
- http://www.zigonperf.com
- http://www.work911.com
- http://www.2gc.co.uk

โปรแกรมคอมพิวเตอร์อื่นๆ ที่ช่วยในการทำงานงานกราฟิกในกระบวนการ BSC
1. Microsoft Visio 2003 สำหรับการทำ Flow chart และ Strategy Map (www.microsoft.com)
ตัวอย่างโปรแกรม MS Visio 2003 สำหรับงาน graphic

2. Inspiration v6.0 สำหรับการทำ concept map (www.inspiration.com)
3. MS Project 2000/2003 (www.microsoft.com)

download pdf file of Brainstorming
Mind Map® เป็นเครื่องหมายจดทะเบียนการค้าทั่วโลก และประเทศไทย โดย Tony Buzan

Glocalization Training Center
e-mail : glocalization@thailand.com
Fax : 0-4332-4071
Mobile : 0-1661-8579
copy right © 2003-2004