ข้อผิดพลาดในการถ่ายภาพรับปริญญา

เรียบเรียงโดย ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี (freelance photographer)
ผู้จัดการศูนย์ฝึกอบรมภูมิปัญญาสู่สากล (Glocalization Training Center)
รองประธานชมรมถ่ายภาพ จังหวัดขอนแก่น

          ในการถ่ายภาพงานรับปริญญา ทุกคนทั้งช่างภาพ บัณฑิต และญาติ ต่างคาดหวังที่จะได้ภาพถ่ายที่สวยๆ งามๆ แต่บางครั้ง ผลกลับไม่เป็นไปตามที่เราต้องการ ส่วนหนึ่งเป็นปัญหาที่เราสามารถ ป้องกันและแก้ไข ได้ โดยเฉพาะเป็นปัญหาการถ่ายภาพที่ไม่ควรจะเกิดขึ้น เช่น ปัญหาอันเกิดจากการไม่วางแผน ปัญหาอันเกิดจาก การสื่อสาร ที่ไม่เข้าใจ กัน ผู้เขียนจจึงขอสรุปประเด็นปัญหาที่พบได้บ่อยในเรื่องของการถ่ายภาพ รับปริญญา เพื่อจะได้ป้องกัน ไว้ก่อนปัญหาจะเกิด จะได้ประหยัดเงินค่าฟิล์ม และไม่ต้องมานั่ง เสียใจ ในภายหลัง

ปัญหาจากการถ่ายภาพงานรับปริญญา
       1. ปัญหาเรื่องอุปกรณ์
       2. ปัญหาเรื่องของช่างภาพ
       3. ปัญหาเรื่องของบัณฑิต
       4. ปัญหาของญาติบัณฑิต/เพื่อนบัณฑิต
       5. ปัญหาของสถาบัน/มหาวิทยาลัย

ปัญหาเรื่องของอุปกรณ์ (Instrument problems)
          อุปกรณ์ถ่ายภาพ เท่าที่มีประสบการณ์ มักจะพบปัญหาที่เกิดกับอุปกรณ์ หลายอย่าง เช่น กล้อองที่นำมาใช้ เป็นกล้องอัตโนมัติ ผู้ใช้งาน ไม่เคยใช้มาก่อน กล้องปรับตั้งให้เอง แต่ตั้ง Mode ถ่ายภาพ ผิด Mode เช่น กล้องถูกตั้งระบบไว้เป็นแบบ ให้เลือกความเร็ว Shutter ให้อัตโนมัติ โดยการเลือกหน้ากล้อง (F-stop) ไว้ล่วงหน้า หาก ช่างภาพ คนที่ถ่ายภาพ ไม่เข้าใจ แล้วไปเลือกหน้ากล้องที่ค่าสูงๆ F-stop 11, 16 เวลาถ่ายภาพออกมาจะได้ภาพที่มีความชัดลึกมาก (Dept of Field) แต่ต้องการถ่ายภาพที่ฉากหลังเบลอ แบบนี้ก็ย่อมไม่เป็นไปตามต้องการ ดังนั้นหากเป็นไปได้ เราควรจะมีการีนำกล้องที่จะใช้ถ่ายภาพมาศึกษา ให้เข้าใจระบบโดยเฉพาะการตั้งค่าต่างๆ ให้เข้าใจก่อน ไม่อย่างนั้นโอกาสที่จะพลาดก็ย่อมเป็นไปได้สูงมาก
          อีกพวกหนึ่ง คือ กลุ่มที่มั่นใจ ในพลังงาน Battery ของกล้องเป็นอย่างมาก เข้าใจว่า มันยังไม่หมด เลยไม่ตรวจสอบ และไม่ check ดูให้เรียบร้อย พอถึงเวลาถ่ายภาพ จริงๆ กล้องถ่ายภาพ มีระบบวัดแสง พอไม่มีถ่าน ก็วัดแสงไม่ได้ ทำให้ได้ภาพที่ไม่ได้ดั่งใจที่ต้องการ (ตรวจสอบและสำรองถ่านไว้ด้วยอีกหนึ่งชุด) อย่างมั่นใจเรื่องของถ่านกล้อง เป็นอันขาดยิ่งกล้องประเภทที่มีแฟลช pop up ในตัว ยิ่งกินถ่านมากกว่าปกติ
          อุปกรณ์อื่นๆ ที่มีขนาดเล็ก ๆน้อยๆ ทั้งหลาย บางครั้งเราเข้าใจว่า อยู่ในกล้อง แต่พอเอาเข้าจริง ๆ ลืมไว้ที่บ้าน พังเลยงานที่รับไว้ถูกด่า ไม่ได้เงิน เสียใจ และอื่นๆ อีกหลายอย่าง ดังนั้นหากนำอะไรออกนอกกระเป๋ากล้อง ควรจะนำกลับเข้าไปเก็บที่เดิมในทันที จะเป็นการดี อีกพวกหนึ่ง ฟิลเตอร์ สายลั่นชัตเตอร์ ยิ่งต้องจำเป็นต้องใช้ ก็ต้องเก็บ ไว้ อย่างดี
          การใช้กล้องประเภท ดิจิตอล ต้องตรวจสอบ เรื่องของความจุดของแผ่นบันทึกข้อมูล ให้ดีก่อนนำไปใช้เนื่องจาก หากเป็นแผ่นที่มีความจุน้อยๆ ถ่ายแบบละเอียด ได้ไม่กี่ภาพ ทำให้ทำงาน ได้ไม่สะดวก ผู้เขียนเคยมีประสบการณ์ มีช่างภาพ สมัครเล่น ซื้อกล้องมาใหม่ แผ่นบันทึก ได้ 8 MB ถ่ายภาพแบบละเอียดได้ 17 ภาพ งานนั้นต้องไปถ่ายภาพ รัฐมนตรีสาธารณสุข ทำให้ ถ่ายได้เฉพาะตอนก้าวลงจากเครื่องบินก็หมดแล้ว

ปัญหาเรื่องของช่างภาพ
          ปัญหาที่พบบ่อยก็คือ การจ้างช่างภาพ แบบไม่ได้คุยกัน แบบจ้างต่อๆ กันมา ทำให้ ไม่ได้ คุยกัน ไม่เข้าใจในรูปแบบ หรือ style การถ่ายภาพ การโพส ท่าของทางแบบ ภาพจึงออกมาไม่ได้ดั่งใจที่ต้องการ ช่างภาพควรจะหาโอกาสคุยโดยตรงกับบัณฑิต เพื่อให้ได้ภาพ ที่สมบูรณ์ ช่างภาพที่ขาดความคล่องตัว เช่น เรื่องการเดินทาง ไปมาลำบาก ช่างภาพ ที่ดี หากเป็นไปได้ควรจะเดินทางด้วย รถมอเตอร์ไซด์ เพื่อให้สะดวก หากเป็นไปได้อาจจะต้องพาบัณฑิตซ้อนมอเตอร์ไซด์ ด้วยก็จะดี ช่างภาพ จะต้องมีความเฉียบ คมในการตัดสินใจ แก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น ปัญหาที่สำคัญมาก ๆ ก็คือ ช่างภาพไม่สามารถถ่ายทอดอารมณ์ของความสุขออกมาจากใบหน้า ของนางแบบบัณฑิตได้

ปัญหาของบัณฑิต
         ปัญหาที่พบบ่อยก็คือ บัณฑิตไม่ชำนาญในการยิ้ม การโพสท่า การเดิน การยืน ให้สวยงาม ซึ่งหากได้มีการฝึกซ้อมไว้ก่อนก็ย่อมจะได้ภาพที่สวยงามกว่า การไม่เข้าใจ ไม่ซ้อม บัณฑิตจะต้องเตรียมตัว ไม่เคยมีการแสดงหรือการทำงานใดๆ ที่ออกมาสมบูรณ์โดยการไม่เคยทดลองทำหรือฝึกซ้อมก่อน ลงมือ ทำ อีกอย่างหนึ่งที่บัณฑิตต้องระวังก็คือ เรื่องของการเป็นคนเพื่อเยอะ คนธุระเยอะ ในวันรับปริญญา เพราะอาจจะไปเสียเวลาแต่การโทรศัพท์ การตามเพื่อน หารนัดหมาย แทนที่จะ ได้ถ่ายภาพสวยๆ งาม ๆกับสภาพแสงดี ๆแต่กลับจะต้องไปรับคนนั้น รับคนนี้ ตามคนนั้น ตามคนนี้ ผู้เขียนมีประสบการณ์ตรง กับเรื่องนี้ เมื่อครั้งถ่ายภาพ เมื่อ สักสี่ ห้า ปี ที่แล้ว บัณฑิต เป็นคนจัดการเรื่องราวต่างๆ ของที่บ้านเองทั้งหมด ประสานงานเรื่องรถ เรื่องโรงแรม เรื่องการเดินทาง ผู้เขียนไปรอถ่ายภาพ เป็นชั่วโมง คนอื่นเขาได้ถ่ายภาพ สวยๆ แต่บัณฑิตของผู้เขียนกลับวิ่งไปรับญาตๆ ทำให้เสียโอกาสในการถ่ายภาพสวยๆ ก็หวังว่าเหตุการณ์ในลักษณะนี้คงจะไม่เกิดขึ้นกับ ผู้ที่เตรียมตัวอย่างดี รวมทั้งมีการจัดการ ที่เป็นระบบ

ปัญหาของญาติบัณฑิต/เพื่อนบัณฑิต
          ปัญหาอีกส่วนหนึ่งเกิดจากเพื่อนๆ หรือญาติของบัณฑิต โดยมีประเด็นปัญหาที่น่าสนใจ ก็อย่างเช่น เรื่องของการแต่งกาย ของญาติบัณฑิต โดยเฉพาะเรื่องของการเลือก สีของเสื้อของญาติบัณฑิต โดยเฉพาะสีที่ไม่ควรสวมใส่ไปถ่ายภาพกับบัณฑิต คือ สีแดง สีน้ำเงิน และสีเหลือง เพราะสีเหล่านี้เป็นแม่สี ที่จะทำให้สีผิวของคนสวมใส่ และบัณฑิต เปลี่ยนไป ซึ่งเป็นความผิดพลาดอันเกิดจากระบบการรับแสงของฟิล์ม และการวัดแสงของกล้อง อีกประเภทหนึ่งของญาตบัณฑิต คือ การไม่เร่งรีบ เวลาเดินไปไหนมาไหนที่คนเยอะๆ ทำให้ไม่ทันเวลาในการถ่ายภาพ ดังนั้นบัณฑิตจะต้องทำความเข้าใจกับญาติว่าจะต้องปฏิบัติตัวอย่างไร จึงจะทำให้การทำงานได้คล่องตัว กรณีมีเด็กมาด้วย หากเป็นไปได้ถ้าตัวเล็กก็ควรจะอุ้มถ่ายภาพ ไม่ควรให้ยืนถ่ายเพราะระดับจะแตกต่างกันกับผู้ใหญ่ยืนทำให้ภาพออกมาขาดเอกภาพ
          ในกรณีที่ญาติๆ ช่วยกันถือดอกไม้หรือตุ๊กตา ก็จะต้องระมัดระวังไม่ให้มันไปบังสายตา หรือส่วนของใบหน้าของนางแบบ โดยเฉพาะดอกไม้ที่มีแผ่นพลาสติกห่อ ไว้ จะต้องถือให้ต่ำลงมา จึงจะดูพอดี สวยงาม

ปัญหาของสถาบัน/มหาวิทยาลัย
         ปัญหาในส่วนนี้เป็นปัญหาในเรื่องของความเข้าใจในด้านการจัดแต่งสถานที่หรือการจัดมุมของแสง โดยเฉพาะกรณีถ่ายภาพขึ้น Stand ที่บริเวณคณะ จะต้องเลือกให้เป็นจุดที่แสงส่องได้มุมที่สวยงาม ไม่ใช่ให้ไปอยู่ใต้เงา หรืออับแสง จะทำให้ได้ภาพที่ไม่สวยงาม เจ้าหน้าที่หรือผู้รับผิดชอบของคณะ หรือของสถาบัน จะต้องเรียนรู้ในเรื่องนี้ด้วย หาคนที่รู้เรื่องมุมกล้อง ไปช่วยดูด้วยก็จะเป็นการดี ไม่ใช่แต่งสถานที่ไปตามความคิด ไปเรื่อยซึ่งคงจะไม่เพียงพอ ต้องเข้าใจด้วยว่าภาพสวยๆ จะเป็นอย่างไร ในมุมไหน

          ทั้งหมดนี้เป็นเพียงบางส่วนของความผิดพลาดที่เกิดขึ้นในการถ่ายภาพ ยังมีอีกหลายประเด็นที่จะต้องให้ความสนใจ และระมัดระวังไว้ จะได้เป็นการป้องกันปัญหา ไว้ก่อนที่มันจะเกิด

เทคนิคหรือความรู้เพิ่มเติม
    หากผู้ที่สนใจความรู้หรือเทคนิคการถ่ายภาพเพิ่มเติม ก็สามารถ e-mail สอบถามแลกเปลี่ยนกับผู้เขียนได้ dmindmap@yahoo.com หรือลงทะเบียนเรียน หลักสูตร การถ่ายภาพระดับมืออาชีพ กับทางศูนย์ฝึกอบรมภูมิปัญญาสู่สากล ยังมีองค์ความรู้ และประสบการณ์อีกมากมายให้เรียนรู้

contact : glocalization@thailand.com